Yazıma hoşgeldin, ben Psikolog Kağan AY ve narsisistik kişilik bozukluğu üzerine eğilen bir uzmanım. Bu yazımda birçok annenin ortak muzdarip olduğu konuya değiniyor olacağım; “Eşim çocuklara karşı çok sert, ne yapmalıyım!”. Narsist bir bireyle baş etmek oldukça zorken, ortak çocuğa sahip olmak ve göz göre göre çocukların zarar görmesine şahitlik etmek büyük çaresizlik hissettiriyor. Tam da bu sebepten çaresiz olmadığını ve yapabileceğin şeyler olduğunu aşağıda seninle paylaşıyorum. İyi okumalar.
Disiplin Değildir O!
Başlığıma aldanma. Çocuk üstünde otorite, disiplin hususunda yazacağım için kullandım o kelimeyi, yoksa narsist babanın davranışı ve sağlamaya çalıştığı şeyin disiplinle uzaktan yakından alakası yok. Peki ne tür davranışlardan bahsediyorum sıralayayım:
- Bağırma, çocuğu duymama, tek taraflı iletişim, sertlik, zorlama.
- Fiziksel şiddet, tartaklama, itip kakma.
- Çocuğun ne zaman neyi yapacağına tek başına karar verme.
- Akademik hayatla haddinden fazla ilgilenme, beklenti, başarı odaklılık(sadece).
- Aşağılama, alay etme, espri adı altında yerme.
- Anneye yönelik “çocuklarla arama giriyorsun” söylemleri.
- Anneye yönelik “sen otorite, disiplin kuramıyorsun, çok yumuşaksın” söylemleri.
- Anneye yönelik “senin yüzünden disiplini sağlayamıyorum” suçlamaları.
Bu madde veya yakın davranış tutumlar mevcutsa bunun adı düzen, ilgilenme değil zorbalıktır. Annelerde ikilemde kalma hali olur: “Araya girsem suçlanıyorum, yanlış mı yapıyorum, acaba doğrusu bu mu o doğrusunu mu yapıyor, araya girmesem içim elvermiyor çocuğa olan yaklaşımı kahrediyor”. Bu ikilem ve çıkmaz anneleri pekala yoruyor.
Anneler, Hislerinize Güvenin
Narsist babanın çocuğuna yönelik şiddetli, orantısız, sert, gaddar, şefkatten uzak tutumuna şahit olan annelerin içinde el vermeme, huzursuzluk duyguları kendini belli ediyor. Annelik hisleri kaale alınması ve görmezden gelinmemesi gereken en objektif veri kaynağıdır. Arada kalmanızın başlıca sebebi manipüle olmanızdır. Narsistler sizin kendinizi sorgulamanıza, dahası yanlışı ve hatayı ilk etapta kendinizde aramanıza meyilli olmaya sevk ederler. Açık hava tiyatrosunda aynı sahneleri topluluk önünde yaşasanız izleyicilerin tepkisi aşikar olacakken kapalı kapılar ardında yaşanınca ne doğru ne yanlış birbirine karışıyor.
Narsist Babalar: Kendi Çocukluğunun Hasedi
Neden eşim böyle davranıyor? Hiç mi kendinin ve davranışlarının farkında değil? sorularını sormuş olabilirsin. Sormadıysan şuan sorma fırsatı buldun. Narsist erkeğin kendi çocukluğunda anne, baba, abi gibi figürler benzer şekilde anlayışsız ve sert yetiştirmiş olabiliyor. Kendisi baba olduğunda döngüyü devam ettiriyor. Doğrusunun bu olduğunu sanıyor. “Eski köye yeni âdet getirme!”, “Biz böyle gördük babamızdan dedemizden!”.
Derinlerde ise haset yatar. Kendi göremediği kabullenilmeyi, görülmeyi, anlayışı, insan yerine konmayı çocuğuna vermek zorlar. Kendi tadamadığı duyguları çocuğu tatsın istemez. Bunu bilinç düzeyinde değil bilinçdışı olarak arzular. Haset, sinsidir. İnsan kendi çocuğundan bile esirgeyebilir. İnsanlar ikiye ayrılır: Babam gibi olmayacağım ve Biz babadan böyle gördük. Zinciri kıranlar ve döngüyü devam ettirenler. Kendi tadamadığı duyguları -canhıraş kendi içindeki çocuk yoksun kalmanın sızısını duyumsasa da- çocuğuna tattıranlar ve ben tadamadıysam o da tatmasın diyenler.
Narsist Baba Başarılı ise…
Narsisizm bir tanımla kısaca hayat içinde tek başına mücadele ve getirisi olarak sertleşmek, taşlaşmak ve kabuklanmak. Bu tür kişilerin hikayesine baktığımızda büyük zorluklar, desteksizlik, yalnızlık, bir başına mücadele etmek gibi özellikler görülüyor. Böyle bir yoldan gelen kişi, aynı şekilde çocuğundan da benzer tutum bekliyor hayata karşı. Çocuğun özü nasıl, ne istiyor, ne istemiyorum oraları görmüyor bile. Çocuğun ruhu sanatçı oluyor, baba doktor olacaksın mühendis olacaksın diyor. Trajedilerle dolu dünyaya bir yenisi ekleniyor.
Hayatta istediği yerde kendini göremeyen babalarda ise ukde kalıyor. Bu ukdeyi çocuğuna yansıtıyor. Yani üst paragrafta bahsettiğim başarılı baba çocuğundan da başarı beklerken bu kategoride ise kendi başaramadığı hayatı çocuğunun üstünden başarmışlık ve tatmin hissini sağlamaya çalışmak var. Her iki türlüsü de çocuğa haksızlık.
Çocuklarla Arası İyi Olabilir, Bu Birşey Değiştirmez
Narsist babalar çocuklarıyla paylaşım, zaman geçirme, diyalogda olma gibi konularda iyi olabiliyor. Bu bir yanılsama yaratabiliyor. “Araları bu kadar iyiyken acaba böyle düşünmekte ona haksızlık mı ediyorum?” sorgulamaları doğabiliyor. Araları elbette iyi olacak, olması gereken bu. İyi anlaşmaları ve kaliteli zaman geçirmeleri, sert-gaddar davranışlarını meşru kılmaz. İkisi ayrı şeyler.
Narsist erkeklerin çocuklarla iyi anlaşmalarının bir sebebi de iyi polisi oynamaları. Kötü polis bu ailelerde annedir. Sınır koyma, hayır deme, kural ve rutin oluşturma görevleri anneye yıkılır. Baba daha keyifli ve haz veren kısımlarda çocuklarla zaman geçirir. Böyle olunca da çocuklar emek vereni, asıl önemseyeni ayırt edemedikleri için babayı iyi, anneyi kötü bellerler. Bu makalenin konusu olan disiplin görünümü adı altındaki zorbalık bile narsist babanın iyi polis olarak görünmesinden azlettiremez. Çocuğun aklında babasının kendisine bağırması, baskı yapması, psikolojik şiddet yapması değil babayla geçirilen güzel vakit kalır. Annesinin hayır demesi ise batar. Çünkü gerçek disiplini sağlayan aslında annedir. Baba disiplin kuramaz, sadece zorbalık yapar. Baba kendi disiplin kuramamasını anneye yani eşine yansıtır. Hele bir de narsistlerde sık görülen kötüleme, doldurma, kinlendirme gibi konuşmalar anne aleyhine yapılmışsa iyice akla kara karışır.
Bu makalemde çocuğuna yönelik eşinin davranışlarını ve kendini sorgulayan annelere çeşitli bilgiler sundum. Bu konuda diğer makalelerimi okuyabilir, kendi başına çözüm bulmakta zorlananlar iletişim sayfamdan bana ulaşabilirler.