Narsisistik kişilerle borderline yapıların ilişkide birbirini bulmaları kaçınılmaz oluyor. Narsistin yeterli, güçlü, mukabil görünümüyle borderline’ın ilgi açlığı, kapsanma ihtiyacı, yalnızlığının giderilmesi, terk etmeyecek birini araması(narsist ilk etapta seni asla terk etmem, hep yanındayım, ne olursa olsun vazgeçmem mesajları verir; işin aslı ilerleyen safhalarda tam tersine dönecektir). Yani bir bakıma anahtar kilit uyumu oluşur.
Narsist ve borderline kişiliklerin ilişkileri ilk evrelerde balayı dediğimiz süreçte büyük bir aşk hikayesi, dünyanın merkezinde bu 2 kişinin bulunduğu, birbirlerine herşeyi unutturup kendilerini partnerine adamakla ünlüdür. Fakat üstte de belirttiğim gibi ilerleyen safhalarda iş trajik bir mahiyet alır. Narsist ve borderline ilişkisi nasıl olur? yazıma hoşgeldiniz.
Narsist Kişilik ve Borderline Kişilik Aşkının Evreleri
Tanışıklığın ardından flört evresinde partnerler birbirini yüceltir. Narsist, partnerine dünyanın en de ğerli ve en sevilmeye değer insanıymış gibi muamele eder. “Başımın tacı, herşeyin üstüne koyduğum kişi” mesajını verir. Bu durum sevgi ve ilgi için can atan, değerli olduğunu hissetmeye ihtiyacı olan borderline kişiye ilaç gibi gelir. Kendisine yönelik fır dönen bu kişi bulutların üstüne taşımıştır. Hele hele narsist bir de zor kişiyi oynuyorsa, bir ağırlığı varsa, cakasından geçilmiyorsa bu tür durumlar borderline bireye daha da çekici gelir. “Bu özel ve ben burdayım diyen kişi beni seçti, beni seviyor!” egosuna girer. Herşey güzel gider, mutluluk hormonları tavandır, hediyeler, jestler, fedakarlıklar ön plandadır.
Narsist ve Borderline İlişkisi Hızlıdır!
Narsistler partnerlerini kendilerine zaman içinde bağımlı hale getirmeye yönelik girişimlerde bulunurlar. Kendisi ne kötülük yaparsa yapsın partnerinin kendisinden vazgeçememesini tesis etme niyetindedir. Borderline ise ne kadar değersizleştirilirse de ne kadar kişiliğine saldırı alsa da ilişkinin bitmemesini ve terk edilmemeyi tercih edecektir. Bu tür bir ilişkide iki taraf da güvensiz bağlandığı için bir nevi ilişkiyi garantiye alma bâbında ilişkinin adını koymak, söz, nişan, nikah – düğün tarihleri, ailelerle tanışma, işleri hızlandırma, yangından mal kaçırırcasına hızlı ilerleme taraftarı olabilirler. Bu durumun sevgi fazlalığıyla alakası olmamakla birlikte daha çok ilişkiyi garantiye alma hissiyatı ve konforuna girmek ile alakası vardır. Zira bunu teyit ettiğimiz süreç; hedeflerini gerçekleştirdikleri andan itibaren tam anlamıyla ters tutum ve davranışlara geçmeleriyle görülür. “Köprüyü geçene kadar”, “Avcuna aldıktan sonra değişti” gibi cümleler tezahür eder.
Narsist Kişilik Davranışları
Narsisistik kişilik bozukluğu bulunan bireylerin sık başvurduğu bazı davranışlara değinelim şimdi de. Dillere destan başlayan aşk hikayesinin gidişatı başladığı gibi devam etmiyor zira. Değersizleştirmeler, aşağılamalar, rencide etmeler, küfür hakaretler, tariz dokundurma kinayeler, yalnızlaştırma(izolasyon) girişimleri, ad hominem(kişiliğe hakaret), yetersiz ve değersiz hissettirme, sessizlikle terbiye etme, cezalandırma gibi daha listeyi uzatabileceğimiz birçok tutum davranış narsistin envanterindedir. Borderline kişilik yavaş yavaş narsistin suistimaline girmiştir. Çıkış artık gittikçe zorlaşır…
Borderline Kişilik Davranışları
Yukarıda narsistlerin uyguladığı bazı davranışlara ilişkin bilgi vermiştik. Borderline kişilikler genellikle narsistlerin mağdur ettiği kişiler olarak lanse edilmektedir. Fakat borderline bireylerin de hem kendi hem çevresindeki kişilerin işlevselliğini bozacak birçok davranışa sahip olduklarını biliyoruz. Örneğin duygu ve özellikle öfke kontrolü (duygu regülasyonu) sağlayamamaları, yalnız kalmak ve terk edilmek kaygıları yüksek, kıskançlık ve kısıtlama davranışları, değersizlik hissiyatıyla beraber özgüven problemleri, “yapamam, edemem” haliyle tek başlarına hareket edememe; bağımlılık geliştirme ihtimalleri yüksek, partnerinin ayrılık girişimine yönelik intiharla tehdit etme, kendine zarar verme davranışları gibi birçok problemli davranış örüntüleri borderline kişilik bozukluğu ile ilişkilidir.
Borderline kişiliklerin ilişki & evlilikte sıklıkla birçok davranış ve tutumu kişisel algıladıkları, alınganlıkları, panik haline girmeleri vardır. Partnerine yapışıp zorla “bana ilgiyi vereceksin, benimle ilgileneceksin, sadece benimle zaman geçireceksin” gibi dikteleri partnerlerini daha çok itmektedir. Bunun farkında genellikle olmazlar. Bu yüzden psikoterapi ile içgörü geliştirmeleri, kendilerini anlamaları ve ilişkilerini kaliteli hale getirmeleri şarttır.
Senden Nefret Ediyorum Ama…
Borderline bireylerdeki bir mentalite de “senden nefret ediyorum ama lütfen beni terk etme!” dir. Bu öz cümleden 2 başat çıkarım yapabiliriz; hem bağımlılığa işaret eder hem de narsistin kendisini değersizleştirmesi için yolak açmış olur yani meşrulaştırmış olur. Biliyoruz ki narsistler güvenli bağlanan, kişiliklerinde derinlikli patoloji barındırmayan kişileri manipüle edemez, ilişki yürütemez. Fakat borderline bireyler hakaret gibi olumsuz davranışları tolere ettiği, korku duygusuyla hareket ettiği için narsist daha da azar. Daha da pervasız davranır. Kaybetme korkusu duymayan narsistin davranışları daha da gaddarlaşır. Aksine tehdit ve korkutmalara karşın borderline ise ayrılık kaygıları içinde boğulur. Bağımlılık, bu toksik ilişki içinden çıkılmasını engeller.
Heyecanlı Aşkın Dramatik Sonu
Narsist ve borderline kişilerin ilişkisi nasıl olur diye sorarak başlamıştık, cevap olarak trajik ya da dramatik dersek yanlış olmaz. Narsist belli bir noktadan sonra ilişkiyi bitirmek için adım atabilir, narsistin bağımlılığı eğer ağır basıyorsa borderline partneri istemeye istemeye, büyük acılar çekeceğini bilse bile ayrılmaya iter. Eğer iki partnerin de doğru olanın ayrılmak olacağını bilmesine rağmen ilişkide kalma tutumu olursa birbirlerini zehirledikleri, suçladıkları, değersiz ve yalnız kıldıkları bir atmosfer oluşur. Bu yavaş yavaş çürümek demektir.
Her narsist ve borderline kişi peki yukarıda belirttiğimiz özelliklere göre mi ilişki / evlilik sürdürür? Hayır tabii ki. Tam aksine uyumlu bir gidişat da yakalanabilir. Partnerler birbirlerinin ve kendilerinin yapılarını çözdükçe buna göre hareket edebilirse birbirlerini de tamamlarlar. Örneğin narsistik öfkeyi yönetebilen borderline, bu ilişkiden minimum hasarla ilerleyebilir, narsistin öfkesine karşı aynı sertlikte çıkmadığı için narsist partneri tarafından da sözlü ya da fiziksel hırpalanmaz, suçlanmaz. Bir nevi onu çeker. Narsistin kendisi de “beni bir sen çekersin” i içten içe bilir. Karşılıklı bağımlılık(co-dependency) gelişir.
Peki hep borderline mı narsisti alttan alır? Örnekle böyle olmadığını izah edelim: Borderline tetiklendiğinde sinir, ağlama krizi geçirebilir. Bu tür durumlarda yatıştırılmayı bekleyebilir. Ebeveynlik yapma gibi bir rol açığa çıkar. Narsist birey bu noktada kendini geliştirmiş ve partnerinin paternlerini çözebilmişse duruma uyumlanabilir. Kriz anından çatışmasız, uyumlanarak çıkabilirler.