Merhaba sevgili takipçim, fırsat buldukça yazılarıma devam etmeye çalışıyorum. Biliyorum ki birçok zorluğa göğüs geren anne babalar gün be gün bilinçlendikçe ve yalnız olmadıklarını hissettikçe çabalarımız bir yere ulaşıyor. Bu yazımda sana DEHB’de anne babanın rolü nedir? Anne baba tutumu / davranışının dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin gidişinde etkisi nedir? gibi sorulara cevap vereceğim.
Anlaşacak – Anlaşılacak Birilerini İstiyor
Çocuğun hiperaktif ve dürtüsel olabilir. Bu sebeple akranları tarafından hatta öğretmeni tarafından hoş karşılanmıyor belki de örseleniyor dahi olabilir. Bunlara dikkat eksikliği alanında yabancı değiliz. Maalesef herkesin bilinci, toleransı, tahammülü aynı seviyede değil. Bu tür karşılıksız tutumlara çocuğun kısa sürelerde kayıtsız kalmayı başarabilir fakat süreç uzadıkça artık birikecek ve çocuğunun öz saygısında, kendilik değerinde zedelenmeler baş gösterecektir. Kendinde ne olduğuna dair, hatanın neyden kaynaklandığına dair fikri olmaması da ‘görünmez bir düşman tarafından sürekli ilişkileri sekteye uğratılıyor’ hissi doğurabilir. Hâl böyle olunca sosyal destek arayacak, şartsız kabul bekleyecek, sevildiğini ve değerli olduğunu bilmek isteyecek. Bunu ona başkasının vermesini beklersen çok bekleyebilirsin. Bunu sen vermelisin. İşini şansa bırakamazsın.
Erken Dönem Müdahaleleri Çocuğun Bütün Hayatını Belirleme Potansiyeline Sahip
Anne – baba bozukluk hakkında ne denli bilgi sahibi olur ve çocuğunu yönlendirmeyi başarırsa ergenlik ve yetişkinlik hayatına da o denli kaliteli hazırlamış olacaklar. İkili ilişkiler, davranış, tutum temelleri, sosyal ipuçlarını anlama, öfke kontrolü, duyguların yönetimi, düzen ve yapı sağlama gibi konularda çocuğunu eğiten ebeveynlerin ilerde kuşkusuz içleri daha rahat olacak, çocuklarının birey olarak hayatını daha sağlam idame ettirdiğini bilerek üstlerine düşeni yaptıklarının bilinciyle vicdanları rahat olacaktır.
Anne ve Baba Özellikle Çocuğunun Karşısında Nasıl Tutum Sergiliyorlar Ekstra Dikkat Etmeli
DEHB’li olsun olmasın her çocuğun karşısında anne babalar davranışlarına daha özen göstermeli. Tartışmalar, fikir ayrılıkları sert ve negatif atmosferde geçmemeli. Dikkat eksikliği ve hiperaktiviteli çocuk, duygusal olarak daha kontrolsüz ve öfkeye yatkın olabileceğinden kolaylıkla anne babasının hararetli tavırlarını özümseyebilir. (Çünkü işine de geliyor; kendisi zaman zaman duygusal patlamalar yaşadığı için bunu içselleştirmek için bir bahane doğmuş olacak, annem babam da böyle davranıyor öyleyse benim böyle davranmamda hiçbir beis yok düşünceleri geliştirecektir). Bu sebeplerden eşler eğer illa ki bir karşıt tutuma gireceklerse, bunu çocuğun önünde yaşamaktan muhakkak ki kaçınmaları gerekiyor.
Alışkanlıklar Hepimizin Hayatını Oluşturuyor; Onun da!
Günlük rutinlerde, sürekli tekrarlayan davranış ve söylemler ebeveynlerden çocuklara kolaylıkla geçiyor. Sizi gözlemliyorlar, modelliyorlar ve örnek alıyorlar. Onun dünyası sizsiniz. Siz ne yapar ne derseniz onlar için sorgusuz kabul görüyor(belli bir yaşa kadar). Bu yüzden ev içindeki alışkanlığınız akıllı telefonsa onun da öyle olacak. Kitap okumaya bayılıyorsanız o da okuyacak.(Kendi haline bırakıp ipin ucu tv, tablet, telefon üçgeninde hâla kaçmadıysa 🙂 ) Sizin hayatınız ne derece kaliteliyse çocuğunuzun da o kadar kaliteli olacak; tabii tersi de geçerli…
Ebeveynin Tutumu Bozukluğun Şiddeti Üzerinde Doğrudan Etkili
Anne baba tutumunun dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye sebep olmadığını bilmekle beraber var olan DEHB’nin şiddetini kat kat artırdığını biliyoruz. Ebeveynlere her fırsatta kendilerini yargılamamaları ve suçlamamaları telkinini verirken, elbette üstlerine düşen sorumlulukları da görmezden gelemeyiz. Var olan zorlukları azaltmak için geçerli ve doğru hamleleri mi yapıyorsun yoksa istemeden de olsa körüklüyor musun?
Herkesin Çocuğu Kendine Değerli
Çocuğunun özel bir durumu var ve dışarıdaki insanların – akrabalar dahil- buna duyarlı davranmasını bekleyemeyiz. Bunun farkında bile değiller. Çocuğunun dışarıdan her ne kadar şımarıklık, uyumsuzluk olarak görülen davranışları yadırgansa da bunu tolere etmek ve çocuğunun yanında olduğunu hissettirmek senin görevin. Ne olursa olsun o senin çocuğun ve kimseden bekleyemeyeceğin anlayışı senin göstermen gerekiyor; yorulduğunda dahi…